ارائه مدل شبیه سازی رایانه ای برای کاهش خسارت های اقتصادی سیستم مکانیزه برداشت گندم

گندم مهم ترین محصول زراعی کشور است. درصد قابل توجهی از هزینه ها ی تولید گندم مربوط به مرحله برداشت آن است. مدیریت مطلوب این مرحله، برای کاهش هزینه ها و تلفات گندم امری ضروری است. هدف از این تحقیق ارائه یک مدل شبیه سازی برای کاهش خسارت های اقتصادی برداشت گندم تحت شرایط آب و هوایی استان خوزستان و مناطق دارای شرایط آب و هوایی مشابه می باشد. برای جمع آوری اطلاعات مورد نیاز ارائه مدل، شهرستان اهواز با دارا بودن بیشترین سطح زیر کشت گندم در استان خوزستان انتخاب گردید. مدل مورد نظر در این تحقیق، از سه زیر مدل تعیین زمان های کاری مناسب، زیر مدل تلفات دانه و زیر مدل اقتصادی تشکیل شده است. به منظور تعیین ساعت های کاری مناسب برداشت، یک مدل ریاضی برای تعیین محتوای رطوبتی دانه درو نشده تدوین گردید. این مدل از داده های هواشناسی و محتوای رطوبتی دانه جمع آوری شده در مزارع دانشگاه شهید چمران به دست آمد. برای تعیین تلفات دانه، 52 مزرعه در بخش مرکزی و بخش حمیدیه شهرستان اهواز انتخاب شد. تلفات طبیعی، سکوی برش، انتهایی کمباین و درصد شکستگی دانه بررسی گردید و مدل های ریاضی این پارامترها بدست آمد. در نهایت برای اندازه های مختلف مزرعه، تأثیر شاخص هایی نظیر تاریخ و ساعت برداشت، نوع کمباین، سرعت پیشروی کمباین، عملکرد محصول، رطوبت دانه و نوع کشت روی هزینه های برداشت بررسی گردید. نتایج نشان داد که میانگین تعداد ساعت های مناسب کار، بر اساس اطلاعات هواشناسی یک دوره 8 ساله (طول فصل برداشت 45 روز و ساعت کار روزانه از ساعت 6 صبح تا 8 بعد از ظهر) در محتواهای رطوبتی 6، 8، 10، 12، 14، 16، 18 و20 درصد به ترتیب 243، 164، 88، 43، 20، 14، 14 و 6 ساعت می باشد. مشاهدات مزرعه ای و نتایج خروجی مدل نشان داد که تلفات گندم در کمباین جاندیر955 بیش تر از کمباین نیوهلند tc56 بود. بیشینه سرعت پیشروی قابل قبول برای دو کمباین مذکور به ترتیب 2/5 و 4 کیلومتر بر ساعت بدست آمد. کمترین تلفات گندم در 8 سال شبیه سازی شده، 4 روز پس از رسیدگی فیزیولوژیکی اتفاق افتاد و بهترین بازه زمانی برای برداشت گندم در خوزستان 2 تا 15 روز پس از رسیدگی محصول بدست آمد. در این بازه زمانی، افزایش تلفات اندک است، ولی پس از آن، با تأخیر در برداشت روند افزایش تلفات شدت می یابد. در ابتدای فصل برداشت تلفات کمباین در ساعت های ابتدای روز (6 تا10 صبح) به علت رطوبت بالای محصول بیشتر از ساعت ها میانی روز و بعد از ظهر بود در حالی که با گذشت تقریباً 10 روز از زمان رسیدگی عکس این حالت اتفاق افتاد. همچنین این پژوهش مشخص نمود که با وجود بالا رفتن هزینه های تأخیر در برداشت هیج سطحی از مزرعه توجیه کننده مالکیت کمباین نیست و استفاده از کمباین های اجاره ای در هر اندازه ای از مزرعه در استان خوزستان مقرون به صرفه تر است.